Compartir:  

Contar en iñupiaq

Visión de conjunto del idioma

Cuarenta y dos en iñupiaq La lengua iñupiaq (iñupiatun, inupiatun, inupiaqtun) es un grupo de dialectos de la familia de las lenguas esquimales (o inuit-yupik) dentro de la familia esquimo-aleutiana. Es hablada por el pueblo Iñupiat en el norte y noroeste de Alaska, y parte de los Territorios del Noroeste. Nos centraremos aquí en la lengua iñupiaq del Norte de Alaska. La lengua iñupiaq cuenta con unos 2 000 hablantes.

Por falta de datos, podemos contar por el momento solamente hasta 100 en el idioma iñupiaq. Por favor contácteme si usted puede ayudarme con esta limitación.

Lista de números en iñupiaq

  • 1 – atausiq
  • 2 – malġuk
  • 3 – piŋasut
  • 4 – sisamat
  • 5 – tallimat
  • 6 – itchaksrat
  • 7 – tallimat malġuk
  • 8 – tallimat piŋasut
  • 9 – quliŋuġutaiḷaq
  • 10 – qulit
  • 11 – qulit atausiq
  • 12 – qulit malġuk
  • 13 – qulit piŋasut
  • 14 – akimiaġutaiḷaq
  • 15 – akimiaq
  • 16 – akimiaq atausiq
  • 17 – akimiaq malġuk
  • 18 – akimiaq piŋasut
  • 19 – iñuiññaŋŋutaiḷaq
  • 20 – iñuiññaq
  • 30 – iñuiññaq qulit
  • 40 – malġukipiaq
  • 50 – malġukipiaq qulit
  • 60 – piŋasukipiaq
  • 70 – piŋasukipiaq qulit
  • 80 – sisamakipiaq
  • 90 – sisamakipiaq qulit
  • 100 – tallimakipiaq
  • 1 000 – kavluutit

Cifras y números en iñupiaq

Diseñados por estudiantes del colegio secundario Harold Kaveolook de la Isla Barter, en Alaska, en septiembre de 1994, los dígitos en iñupiaq de Kaktovik facilitan los cálculos en base 20 del sistema numérico de las lenguas inupiaq. Ahora se utiliza ampliamente entre los hablantes del iñupiaq de Alaska.

Cero (0
) en iñupiaq ()
0
Uno (1
) en iñupiaq (Atausiq)
1
Dos (2
) en iñupiaq (Malġuk)
2
Tres (3
) en iñupiaq (Piŋasut)
3
Cuatro (4
) en iñupiaq (Sisamat)
4
Cinco (5
) en iñupiaq (Tallimat)
5
Seis (6
) en iñupiaq (Itchaksrat)
6
Siete (7
) en iñupiaq (Tallimat malġuk)
7
Ocho (8
) en iñupiaq (Tallimat piŋasut)
8
Nueve (9
) en iñupiaq (Quliŋuġutaiḷaq)
9
Diez (10
) en iñupiaq (Qulit)
10
Once (11
) en iñupiaq (Qulit atausiq)
11
Doce (12
) en iñupiaq (Qulit malġuk)
12
Trece (13
) en iñupiaq (Qulit piŋasut)
13
Catorce (14
) en iñupiaq (Akimiaġutaiḷaq)
14
Quince (15
) en iñupiaq (Akimiaq)
15
Dieciséis (16
) en iñupiaq (Akimiaq atausiq)
16
Diecisiete (17
) en iñupiaq (Akimiaq malġuk)
17
Dieciocho (18
) en iñupiaq (Akimiaq piŋasut)
18
Diecinueve (19
) en iñupiaq (Iñuiññaŋŋutaiḷaq)
19

Reglas de numeración del idioma iñupiaq

Ahora que ha tenido una visión general de los números más comunes, pasemos a las reglas para escribir decenas, números compuestos, y por qué no cientos, miles y más allá (si es posible).

  • Las cifras del uno al nueve tienen nombres específicos: atausiq [1], malġuk [2], piŋasut [3], sisamat [4], tallimat [5], itchaksrat [6], tallimat malġuk [7] (5+2), tallimat piŋasut [8] (5+3) y quliŋuġutaiḷaq [9].
  • Siguiendo un sistema vigesimal completo, las decenas son: qulit [10], iñuiññaq [20], iñuiññaq qulit [30] (20+10), malġukipiaq [40] (2*20), malġukipiaq qulit [50] (2*20+10), piŋasukipiaq [60] (3*20), piŋasukipiaq qulit [70] (3*20+10), sisamakipiaq [80] (4*20) y quliŋuġutaiḷaq [90].
  • Del once al trece, los números se forman poniendo primero la palabra para diez (qulit), y después la unidad. La palabra para catorce se basa en la para quince (akimiaq), viniendo de aki- que significa más o menos otra mitad. Del dieciseis al dieciocho, los números se forman empezando por la palabra para quince, y luego la unidad del uno al tres. Diecinueve se basa en la palabra para veinte (iñuiññaq). Los números del once al diecinueve son: qulit atausiq [11], qulit malġuk [12], qulit piŋasut [13], akimiaġutaiḷaq [14] (15-1), akimiaq [15], akimiaq atausiq [16] (15+1), akimiaq malġuk [17] (15+2), akimiaq piŋasut [18] (15+3) y iñuiññaŋŋutaiḷaq [19] (20-1).
  • Los números compuestos se forman empezando por la decena, y luego la unidad cuando la decena es diez o un múltiple de veinte (ejemplo: qulit malġuk [12], iñuiññaq tallimat [25]). Cuando la decena se basa en una adición de un múltiple de veinte y diez, como treinta (20+10) o cinquenta (2*20+10), los números compuestos se forman con la decena anterior y los números del once al diecinueve (ejemplo: iñuiññaq akimiaq [35], piŋasukipiaq akimiaq atausiq [76]).
  • La palabra para cien es tallimakipiaq (o qavluun) [100].
  • La palabra para mil es kavluutit [1 000].

Escribir un número en palabras en iñupiaq

Pasemos a la aplicación práctica de las reglas de numeración en iñupiaq. ¿Puede adivinar cómo se escribe un número? Ingrese un número y trate de formularlo en su cabeza, o tal vez escribiéndolo en un papel, antes de ver la respuesta.

Libros

Sivuninga Sikum (The Meaning of Ice) Inupiaq Edition: People and Sea Ice in Three Arctic Communities Sivuninga Sikum (The Meaning of Ice) Inupiaq Edition: People and Sea Ice in Three Arctic Communities
ediciones International Polar Institute (2017)
[Amazon.com Amazon.com]

Iñupiatun Uqaluit Taniktun Sivuninit/Iñupiaq to English Dictionary Iñupiatun Uqaluit Taniktun Sivuninit/Iñupiaq to English Dictionary
por , ediciones University of Alaska Press (2014)
[Amazon.com Amazon.com, Kindle - Amazon.com Kindle - Amazon.com]

Inupiaq Eskimo Nations of Northwest Alaska Inupiaq Eskimo Nations of Northwest Alaska
por , ediciones University of Alaska Press (1998)
[Amazon.com Amazon.com]

Fuentes

Otros idiomas soportados

Otros idiomas actualmente soportados son demasiado numerosos para estar listados aquí. Por favor, seleccione un idioma en la lista completa de idiomas soportados.