Compartilhar:  

Contar em iñupiaq

Visão geral da língua

Quarenta e dois em iñupiaq A língua iñupiaq (iñupiatun, inupiatun, inupiaqtun) é um grupo de dialetos da família das línguas inuítes dentro da família esquimó-aleútes. É falada pelo povo Iñupiat no norte e noroeste do Alasca, e parte dos Territórios do Noroeste. Vamos nos concentrar aqui no idioma iñupiaq do Alasca do Norte. O iñupiaq conta com uns 2 000 falantes.

Por falta de dados, só podemos contar até 100 em iñupiaq. Por favor entre em contacto comigo se puder ajudar com esta limitação.

Lista de números em iñupiaq

  • 1 – atausiq
  • 2 – malġuk
  • 3 – piŋasut
  • 4 – sisamat
  • 5 – tallimat
  • 6 – itchaksrat
  • 7 – tallimat malġuk
  • 8 – tallimat piŋasut
  • 9 – quliŋuġutaiḷaq
  • 10 – qulit
  • 11 – qulit atausiq
  • 12 – qulit malġuk
  • 13 – qulit piŋasut
  • 14 – akimiaġutaiḷaq
  • 15 – akimiaq
  • 16 – akimiaq atausiq
  • 17 – akimiaq malġuk
  • 18 – akimiaq piŋasut
  • 19 – iñuiññaŋŋutaiḷaq
  • 20 – iñuiññaq
  • 30 – iñuiññaq qulit
  • 40 – malġukipiaq
  • 50 – malġukipiaq qulit
  • 60 – piŋasukipiaq
  • 70 – piŋasukipiaq qulit
  • 80 – sisamakipiaq
  • 90 – sisamakipiaq qulit
  • 100 – tallimakipiaq
  • 1 000 – kavluutit

Algarismos e números em iñupiaq

Desenhados por alunos da escola secundária Harold Kaveolook da Ilha Barter, no Alasca, em setembro de 1994, os dígitos en iñupiaq de Kaktovik facilitam os cálculos em base 20 do sistema numérico das línguas iñupiaq. É agora amplamente utilizado entre os falantes do iñupiaq do Alasca.

Zero (0
) em iñupiaq ()
0
Um (1
) em iñupiaq (Atausiq)
1
Dois (2
) em iñupiaq (Malġuk)
2
Três (3
) em iñupiaq (Piŋasut)
3
Quatro (4
) em iñupiaq (Sisamat)
4
Cinco (5
) em iñupiaq (Tallimat)
5
Seis (6
) em iñupiaq (Itchaksrat)
6
Sete (7
) em iñupiaq (Tallimat malġuk)
7
Oito (8
) em iñupiaq (Tallimat piŋasut)
8
Nove (9
) em iñupiaq (Quliŋuġutaiḷaq)
9
Dez (10
) em iñupiaq (Qulit)
10
Onze (11
) em iñupiaq (Qulit atausiq)
11
Doze (12
) em iñupiaq (Qulit malġuk)
12
Treze (13
) em iñupiaq (Qulit piŋasut)
13
Catorze (14
) em iñupiaq (Akimiaġutaiḷaq)
14
Quinze (15
) em iñupiaq (Akimiaq)
15
Dezasseis (16
) em iñupiaq (Akimiaq atausiq)
16
Dezassete (17
) em iñupiaq (Akimiaq malġuk)
17
Dezoito (18
) em iñupiaq (Akimiaq piŋasut)
18
Dezanove (19
) em iñupiaq (Iñuiññaŋŋutaiḷaq)
19

Regras de numeração do iñupiaq

Agora que teve uma visão geral dos números mais comuns, vamos passar para as regras para escrever as dezenas, os números compostos, e porque não as centenas, os milhares e além (se for possível).

  • Os algarismos de um até nove têm nomes específicos: atausiq [1], malġuk [2], piŋasut [3], sisamat [4], tallimat [5], itchaksrat [6], tallimat malġuk [7] (5+2), tallimat piŋasut [8] (5+3) e quliŋuġutaiḷaq [9].
  • Seguindo um sistema vigesimal completo, as dezenas são: qulit [10], iñuiññaq [20], iñuiññaq qulit [30] (20+10), malġukipiaq [40] (2*20), malġukipiaq qulit [50] (2*20+10), piŋasukipiaq [60] (3*20), piŋasukipiaq qulit [70] (3*20+10), sisamakipiaq [80] (4*20) e quliŋuġutaiḷaq [90].
  • De onze até treze, os números formam-se pondo primeiro a palavra para dez (qulit), e logo a unidade. A palavra para catorze basea-se na para quinze (akimiaq), vindo de aki- o que significa mais ou menos outra metade. De desaseis até dezoito, os números formam-se começando pela palavra para quinze, e logo a unidade de um até três. Dezanove basea-se na palavra para vinte (iñuiññaq). Os números de onze até dezanove são: qulit atausiq [11], qulit malġuk [12], qulit piŋasut [13], akimiaġutaiḷaq [14] (15-1), akimiaq [15], akimiaq atausiq [16] (15+1), akimiaq malġuk [17] (15+2), akimiaq piŋasut [18] (15+3) e iñuiññaŋŋutaiḷaq [19] (20-1).
  • Os números compostos formam-se começando pela dezena, e logo a unidade quando a dezena ser dez o um múltiplo de vinte (exemplo: qulit malġuk [12], iñuiññaq tallimat [25]). Quando a dezena está formada na adição de um múltiplo de vinte e de dez, como trinta (20+10) o cinquanta (2*20+10), os números compostos formam-se com a dezena anterior e os números de onze até dezanove (exemplo: iñuiññaq akimiaq [35], piŋasukipiaq akimiaq atausiq [76]).
  • A palavra para cem é tallimakipiaq (ou qavluun) [100].
  • A palavra para mil é kavluutit [1 000].

Escrever un número em palavras em iñupiaq

Passemos à aplicação prática das regras de numeração em iñupiaq. Consegue adivinhar como se escreve um número? Digite um número e tente formulá-lo na sua cabeça, ou porque não escrevê-lo num pedaço de papel, antes de exibir a resposta.

Livros

Sivuninga Sikum (The Meaning of Ice) Inupiaq Edition: People and Sea Ice in Three Arctic Communities Sivuninga Sikum (The Meaning of Ice) Inupiaq Edition: People and Sea Ice in Three Arctic Communities
editora International Polar Institute (2017)
[Amazon.com Amazon.com]

Iñupiatun Uqaluit Taniktun Sivuninit/Iñupiaq to English Dictionary Iñupiatun Uqaluit Taniktun Sivuninit/Iñupiaq to English Dictionary
por , editora University of Alaska Press (2014)
[Amazon.com Amazon.com, Kindle - Amazon.com Kindle - Amazon.com]

Inupiaq Eskimo Nations of Northwest Alaska Inupiaq Eskimo Nations of Northwest Alaska
por , editora University of Alaska Press (1998)
[Amazon.com Amazon.com]

Fontes

Outras línguas suportadas

As outras línguas atualmente suportadas são muito numerosas para serem listadas aqui. Por favor selecione uma língua na lista completa das línguas suportadas.