Contar en timbisha
Visión de conjunto del idioma
El timbisha (nümünangkawih, o panamint) es una lengua utoazteca del grupo de las lenguas númicas. Estaba hablada por los indígenas americanos que habitaban la región alrededor del valle de la Muerte (California) en los Estados Unidos. Quasi extinguido, el timbisha cuenta con menos de veinte hablantes.
Por falta de datos, podemos contar por el momento solamente hasta 999 en el idioma timbisha. Por favor contácteme si usted puede ayudarme con esta limitación.
Lista de números en timbisha
- 1 – sümüttün
- 2 – wahattün
- 3 – pahittün
- 4 – wattsüwitün
- 5 – manikitün
- 6 – naapaitün
- 7 – taattsüwitün
- 8 – woosüwitün
- 9 – wanikkitün
- 10 – süümootün
- 11 – süümooyüntü sümüttüm ma to’engkünna
- 12 – süümooyüntü wahattüm ma to’engkünna
- 13 – süümooyüntü pahittüm ma to’engkünna
- 14 – süümooyüntü wattsüwitüm ma to’engkünna
- 15 – süümooyüntü manikitüm ma to’engkünna
- 16 – süümooyüntü naapaitüm ma to’engkünna
- 17 – süümooyüntü taattsüwitüm ma to’engkünna
- 18 – süümooyüntü woosüwitüm ma to’engkünna
- 19 – süümooyüntü wanikkitüm ma to’engkünna
- 20 – wahamoono
- 30 – pahimoono
- 40 – watsümoono
- 50 – manikimoono
- 60 – naapaimoono
- 70 – taattsüwimoono
- 80 – woosüwimoono
- 90 – wanikkimoono
- 100 – sümüseentu naatu
Reglas de numeración del idioma timbisha
Ahora que ha tenido una visión general de los números más comunes, pasemos a las reglas para escribir decenas, números compuestos, y por qué no cientos, miles y más allá (si es posible).
- Las cifras del cero al nueve tienen nombres específicos: sümüttün [1], waha(ttün) [2], pahi(ttün) [3], wattsüwi(tün) [4], maniki(tün) [5], naapai(tün) [6], taattsüwi(tün) [7], woosüwi(tün) [8] y wanikki(tün)/wanükki(tün) [9].
- Las decenas se forman sufijando la raíz de la cifra multiplicadora por -moono: süümootün/süümoono/süümooyüntün [10], wahamoono [20], pahimoono [30], watsümoono [40], manikimoono [50], naapaimoono [60], taattsüwimoono [70], woosüwimoono [80] y wanikkimoono [90].
- Los números compuestos se forman empezando por la decena sufijada por -yüntü (opcional por los números del once al diecinueve), seguida por la unidad en su forma objecta, y por las palabras ma (con) y to’engkünna (salir): (süümooyüntü) wahattüm ma to’engkünna [12], pahimooyüntü sümüttüm ma to’engkünna [31].
- Las centenas se forman sufijando la raíz de la cifra multiplicadora por -seentu seguida por el verbo naatu (estar): sümüseentu naatu [100], wahaseentu naatu [200], pahiseentu naatu [300], wattsüwiseentu naatu [400], manikiseentu naatu [500], naapaiseentu naatu [600], taattsüwiseentu naatu [700], woosüwiseentu naatu [800] y wanikkiseentu naatu [900].
Escribir un número en palabras en timbisha
Pasemos a la aplicación práctica de las reglas de numeración en timbisha. ¿Puede adivinar cómo se escribe un número? Ingrese un número y trate de formularlo en su cabeza, o tal vez escribiéndolo en un papel, antes de ver la respuesta.
Libros
Tümpisa (Panamint) Shoshone dictionary
Jon Philip Dayley, ediciones University of California Press (1989)
Lenguas utoaztecas
Hopi, tarahumara central, timbisha.
Otros idiomas soportados
Otros idiomas actualmente soportados son demasiado numerosos para estar listados aquí. Por favor, seleccione un idioma en la lista completa de idiomas soportados.