Compartilhar:  

Contar em acholi

Visão geral da língua

Quarenta e dois em acholi O acholi (também conhecido como acoli ou lwo) pertence à família das línguas nilo-saarianas, e mais especificamente ao ramo das línguas nilóticas ocidentais. É um dialecto do Luo do Sul que se fala em Uganda e no Sudão do Sul pelo povo Acholi, e tem cerca de 1 215 000 falantes.

Por falta de dados, só podemos contar até 99 999 em acholi. Por favor entre em contacto comigo se puder ajudar com esta limitação.

Lista de números em acholi

  • 1 – acel
  • 2 – aryo
  • 3 – adek
  • 4 – aŋwen
  • 5 – abic
  • 6 – abicel
  • 7 – abiro
  • 8 – aboro
  • 9 – aboŋwen
  • 10 – apar
  • 11 – apar wiye acel
  • 12 – apar wiye aryo
  • 13 – apar wiye adek
  • 14 – apar wiye aŋwen
  • 15 – apar wiye abic
  • 16 – apar wiye abicel
  • 17 – apar wiye abiro
  • 18 – apar wiye aboro
  • 19 – apar wiye aboŋwen
  • 20 – pyeraryo
  • 30 – pyeradek
  • 40 – pyeraŋwen
  • 50 – pyerabic
  • 60 – pyerabicel
  • 70 – pyerabiro
  • 80 – pyeraboro
  • 90 – pyeraboŋwen
  • 100 – miya
  • 1 000 – elfu

Regras de numeração do acholi

Agora que teve uma visão geral dos números mais comuns, vamos passar para as regras para escrever as dezenas, os números compostos, e porque não as centenas, os milhares e além (se for possível).

  • Os algarismos de um a nove têm nomes específicos: acel [1], aryo [2], adek [3], aŋwen [4], abic [5], abicel [6] (5+1), abiro [7] (5+2), aboro [8] e aboŋwen [9] (5+4). A partir dos nomes dos números, podemos ver que a língua acholi segue um sistema de numeração quinário.
  • Os nomes das dezenas formam-se começando pela palavra pyer (o plural de apar, dez) prefixando o algarismo multiplicador, à exceção de dez mesmo: apar [10], pyeraryo [20], pyeradek [30], pyeraŋwen [40], pyerabic [50], pyerabicel [60], pyerabiro [70], pyeraboro [80] e pyeraboŋwen [90].
  • Os números compostos formam-se com a dezena seguida pela palavra wiye (o que significa por acima de), e depois a unidade (exemplo: apar wiye acel [11], pyerabic wiye aŋwen [54]).
  • As centenas formam-se começando com a palavra para cem (miya) seguida pelo algarismo multiplicador: miya [100], miya aryo [200], miya adek [300], miya aŋwen [400], miya abic [500], miya abicel [600], miya abiro [700], miya aboro [800] e miya aboŋwen [900].
  • Os milhares seguem a mesma estrutura, a palavra para mil estando elfu, ou tuntumiya: elfu [1 000], elfu aryo [2 000], elfu adek [3 000], elfu aŋwen [4 000], elfu abic [5 000], elfu abicel [6 000], elfu abiro [7 000], elfu aboro [8 000] e elfu aboŋwen [9 000].
  • Ambos os milhares e as centenas compostas usam a coordinação ki (e) para os ligar com os números menores, ou seja as centenas, as dezenas e as unidades (exemplo: miya acel ki adek [103], miya abicel ki apar wiye aŋwen [614], elfu aŋwen ki miya aryo ki pyerabiro wiye aboro [4 278]).

Escrever un número em palavras em acholi

Passemos à aplicação prática das regras de numeração em acholi. Consegue adivinhar como se escreve um número? Digite um número e tente formulá-lo na sua cabeça, ou porque não escrevê-lo num pedaço de papel, antes de exibir a resposta.

Livros

Coono Leb Acoli (introduction) Acoli Accented Orthography Coono Leb Acoli (introduction) Acoli Accented Orthography
por , editora Gbila (2011)
[Amazon.com Amazon.com]

Oteka Okello Mwoka Lengomoi: A Legend Among the Acholi of Uganda Oteka Okello Mwoka Lengomoi: A Legend Among the Acholi of Uganda
por , editora Sahel Books (2010)
[Amazon.com Amazon.com]

Lwo English Dictionary Lwo English Dictionary
por , editora Fountain (2001)
[Amazon.com Amazon.com]

Fonte

  • The Essentials of Lwo (Acoli), G. A. R. Savage, 1956

Línguas sudanesas orientais

Acholi, lango e luo.

Outras línguas suportadas

As outras línguas atualmente suportadas são muito numerosas para serem listadas aqui. Por favor selecione uma língua na lista completa das línguas suportadas.